DWIE ODMIANY INSPIRACJI
Można sięgnąć po pewne uogólnienie, próbę wydobycia tego, co najistotniejsze w zjawisku inspiracji życia przez sztukę. Oto np. pod wpływem sztuki awangardowej następuje przełamanie schematyzmu, stereotypowości nie tylko w zakresie przeżyć estetycznych, lecz także w zachowaniach, myślęniu’ i uczuciowości (stąd hasło surrealistów: „śpater bour- geois” — wstrząsać burżujami, miało głęboki sens właśnie jako dążność sztuki do przemiany wyobrażeń publiczności, odbiorców sztuki). Wyróżnić można dwie odmiany inspiracji:utajona, która nie jest uświadamiana i dokonuje się nie- jako automatycznie. Architektura np. działa w ten sposób, że mieszkaniec starego miasta przywiązany będzie do sztuki tradycyjnej a zarazem w ogóle przejawiać będzie skłonności tradycjonalistyczne.